Wyszedł z domu i nie powrócił - zaginięcia seniorów - profilaktyka
Osoby starsze stanowią coraz większy odsetek naszego społeczeństwa. Według badań publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) liczba seniorów w Polsce regularnie wzrasta. Z uwagi na stan psychofizyczny i zmiany związane z procesami starzenia, seniorzy to osoby szczególnie podatne na różnego rodzaju wypadki i sytuacje zagrażające ich życiu czy zdrowiu. Przykładami takich zdarzeń są zaginięcia.
Zaginięcia osób starszych - przyczyny
Można sobie zadać pytanie – dlaczego osoby dojrzałe, doświadczone, mające za sobą cały dorobek życia, u jego schyłku decydują się na tak desperacki krok. Ponadto, jak podają specjaliści, osoby starsze są najczęściej bardzo zdeterminowane i dlatego ich zamachy samobójcze są skuteczne a głównym powodem podjęcia przez nich ostatecznej decyzji jest samotność. W ich przypadku rzadziej jest to chęć zwrócenia na siebie uwagi a częściej – autentyczna chęć odebrania sobie życia. Jak dalej podaje autorka cytowanego tekstu, wzrasta też liczba osób starszych leczonych w poradniach zdrowia psychicznego, co może świadczyć o coraz słabszej kondycji psychiki naszych seniorów.
Duża część grupy w wieku senioralnym to osoby wymagające doraźnej lub stałej opieki, którą nie zawsze mają zapewnioną. W efekcie pojawia się problem wielu starszych ludzi, zmuszonych do samotnego a tym samym samodzielnego funkcjonowania. Nakładają się na to trudności związane z chorobami typowymi dla wieku zaawansowanego, m. in. zmiany demencyjne, które z kolei mogą prowadzić do sytuacji zagrażających życiu i zdrowiu – w przypadku zaginięcia takiej osoby.
Według danych GUS od ok. 60 roku życia (59 lat dla mężczyzn i 63 lat dla kobiet) zaczyna się okres ograniczeń spowodowanych niepełnosprawnością w znaczeniu chorób związanych ze starzeniem się. Należy tu w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na otępienie towarzyszące bardzo często procesowi starzenia. Zaburzenia funkcji poznawczych w istotny sposób zakłócają codzienne funkcjonowanie. Pojawiają się problemy z pamięcią, koncentracją i uwagą a także większa męczliwość i słabsza odporność na bodźce zewnętrzne. Z czasem trudności z codziennymi czynnościami. Proces ten jest postępujący i nieodwracalny. Najczęściej chorują osoby po 65 roku życia.
Wszystko zaczyna się od zapominania. Na początku informacji świeżych, nowo nabytych. Oznacza to, że wyjazd na wczasy czy przeprowadzka do nowego miejsca sprawią, że nasz bliski nie będzie potrafił się odnaleźć w nowym otoczeniu. Zabłądzi, zgubi się. Natomiast dobrze sobie radzi w znanym miejscu, w granicach własnego miasteczka czy osiedla. Coraz częściej jednak zapomina gdzie co położył, nie pamięta o godzinie spotkania, zaczyna ubierać się nieadekwatnie do pogody.
W końcu osoba starsza przestaje radzić sobie z codziennymi czynnościami a stopień utraty pamięci poważnie ogranicza jej samodzielne życie. Nasz bliski pamięta bardzo odległą przeszłość i swoją młodość ale już niekoniecznie to co miało miejsce miesiąc temu. Nadchodzi też chwila, że może mylić członków rodziny, nie rozpoznawać swoich bliskich. Jest to szczególnie trudny czas dla całej rodziny a osoba starsza zaczyna wymagać całodobowej opieki i mówiąc wprost – pilnowania. Bo już nie będzie pamiętać miejsca własnego zamieszkania; bo może nie pamiętać kim jest, jak się nazywa. Niebezpieczny zaczyna być stan, gdy osoba starsza nie potrafi już właściwie reagować na sygnały płynące z własnego ciała – pragnienia, głodu, bólu, zimna – po prostu nie podejmuje czynności mogących temu przeciwdziałać. Jeśli zaginie, jest ryzyko, że osłabnie z wycieńczenia, czy nawet umrze.
W opiece nad osobami bliskimi będącymi w takim stanie trudne są też emocje. Nasze własne – lęk, strach o bliskiego ale też zmęczenie, smutek, czasem może gniew czy irytacja; oraz emocje osoby starszej, schorowanej – u nich często pojawia się złość, upór, wahania nastroju, drażliwość, nawet agresja czy negatywizm, który sprawia, że mamy wrażenie iż nasz bliski robi nam na przekór. To wszystko nie ułatwia opieki nad starszą osobą a jednocześnie ona coraz bardziej tej opieki potrzebuje, bo im bardziej zaawansowany jest stopień otępienia, tym większa dezorientacja oraz tym większy lęk.
Należy też pamiętać, że otępieniu, zwłaszcza na początku pojawienia się symptomów, może towarzyszyć reakcja depresyjna. Osoba starsza wtedy jeszcze zdaje sobie sprawę z tego że zaczynają się rozwijać objawy choroby, że będzie coraz gorzej i może przejawiać tendencje samobójcze.
Jak zadbać o bliskich nam seniorów i osoby, które z powodu np. choroby są narażone na niebezpieczeństwo w razie zaginięcia?
Profilaktyką dla wielu niebezpiecznych sytuacji, na które mogą być narażeni nasi seniorzy, a także szerzej osoby, które z uwagi np. na chorobę są narażone na zaginięcie, może być zaopatrzenie naszego bliskiego w akcesoria mogące na przykład ułatwić ustalenie miejsca jego przebywania czy przynajmniej identyfikację w przypadku odnalezienia przez Policję lub inne osoby trzecie. Można sprezentować zegarek z funkcją gps, zadbać aby zawsze miała przy sobie telefon komórkowy, włożyć kartkę z adresem i numerem kontaktowym (najlepiej wszyć w ubranie tak, aby nie została zgubiona lub wyrzucona).
Proste rozwiązania i odrobina wyobraźni mogą oszczędzić wiele niepotrzebnego cierpienia.
wykorzystano materiały KGP
